به گزارش خبرگزاری حوزه، محمود ملکی، عضو هیأت علمی پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی در دومین نشست علمی قواعد بازیابی منابع حدیثی با بیان اینکه یک فقیه قبل از  تسلط فقهی باید متخصص حدیث‌شناسی باشد، گفت: هنر آیت‌الله‌ العظمی بروجردی این بود که بر احادیث تسلط داشت و از حدیث به فقه رسید و از فقه هم راهی برای حل مسائل معاصر یافت از این جهت ایشان جزء نوادر دوران خود بود.

وی با اشاره به رویکرد تقریبی آیت‌الله بروجردی که منجر به فتوای تاریخی در به رسمیت شناختن شیعه به عنوان یک مذهب اسلامی شد، افزود: مهم این است که یک فقیه، اصل را حفظ و به مسائل عصر خود هم برسد یعنی بر مبنای آیات و روایات به مسائل معاصر جامعه و دنیا بپردازد.

عضو هیأت علمی پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی با اشاره به لزوم توجه بیشتر به منابع حدیثی و سنت در نگاه شیعی اظهار داشت: باید همایشات متعددی در مورد کلینی و کتاب کافی او گرفته و عظمت این کتاب تبیین شود. همچنین در مورد سنت و منابع آن بحث و گفت‌وگو شود و همایش برگزار کنیم، کما اینکه برخی کشورهای اسلامی این کار را برای سنت خودشان انجام می‌دهند.

مبنای روشنی برای شمارش تعداد احادیث شیعه نداریم

وی همچنین در مورد اختلاف در تعداد احادیث شیعه در کتب بیان کرد: ما هنوز مبنای روشنی برای شمارش تعداد احادیث در شیعه نداریم، لذا شاهد اختلاف در کتب مختلف هستیم.

ملکی افزود: البته این اختلاف در تعداد در برخی موارد ناشی از تکرار احادیث و تقطیع آن‌ها است. در اهل سنت از قدیم‌الایام احادیث تکراری را می‌انداختند، ولی این کار در شیعه صورت نگرفته است.

وی با بیان اینکه مثلاً روایت علی بن ابراهیم در باب توحید چندین مرتبه در کافی بیان شده است، اظهار کرد: قطعاً اگر مبنای روشنی برای شناسایی تعداد روایات داشتیم، این چند روایت را می‌توانستیم یک روایت حساب کرد. البته برخی تکرار این روایات را مفید فایده می‌دانند.

این پژوهشگر همچنین در بخش دیگری از سخنانش به چند قاعده برای بازیابی منابع حدیثی شیعه اشاره کرد و افزود: قاعده تحویل سند یا همان عطف، یکی از این قواعد است که در این مورد غالباً پس از عطف در احادیث، نام صاحب کتاب می‌آید.

ملکی قاعده «عدة من اصحابنا»، قاعده تعلیق (حذف یک یا چند نفر پیاپی از ابتدای سند حدیث) در سند و قاعده «تناسب محتوا» را از دیگر قواعد بازیابی منابع حدیثی برشمرد و اضافه کرد:  یکی از کارهای لازم در عرصه پژوهش های حدیثی بررسی نسخه‌های کتاب کافی کلینی است تا معلوم شود که نسخه های این کتاب در دست چه کسانی بوده و چگونه از او روایت کرده‌اند.

وی افزود: شخصی از اصحاب امام علی(ع) به نام زید بن وهب جهنی کتاب خطبه های امام علی(ع) به مناسبت اعیاد و روزهای جمعه را نوشته که الان چاپ شده است و در این کتاب از قاعده تناسب محتوا استفاده شده است.

ملکی، صاحب کتاب بودن همچنین نداشتن کتاب حدیثی را از دیگر قواعد بازیابی حدیث برشمرد.

313/60